Onderhoud kapitaalgoederen

Beleidskader
De openbare ruimte bestaat uit kapitaalgoederen zoals wegen, groen en speelplaatsen, bruggen, kades, openbare verlichting en verkeersregelinstallaties. Eind 2017 is de nota onderhoud kapitaalgoederen openbare ruimte (2017/39232) door de raad vastgesteld. Deze nota bevat het beleidskader voor de gemeentelijke kapitaalgoederen in de openbare ruimte. In 2021 is de openbare ruimte opnieuw geïnspecteerd en op basis hiervan is een geactualiseerde nota ‘Onderhoud kapitaalgoederen 2022’ opgesteld die in het tweede kwartaal 2023 samen met het Plan van aanpak onderhoudsachterstanden in besluitvorming gaat.

Kwaliteitsniveau
De Kwaliteitscatalogus van CROW (kennisinstituut voor de openbare ruimte) deelt de technische kwaliteit van de openbare ruimte op in vijf categorieën (A+, A, B, C en D). Kwaliteitsniveau A staat voor een hoog kwaliteitsniveau en kwaliteitsniveau D staat gelijk aan het hebben van een slecht onderhoudsniveau/onderhoudsachterstanden; deze delen van de openbare ruimte zijn niet acceptabel of hadden al vervangen moeten zijn.
De openbare ruimte in Zaanstad wordt ten aanzien van het aspect netheid op kwaliteitsniveau C onderhouden. Uitzondering hierop is het centrumgebied Inverdan bestaande uit de Gedempte Gracht, de Dam en het deel van de Westzijde dat deel uitmaakt van het kernwinkelgebied; dat onderhouden we op kwaliteitsniveau B. De vervanging (technische) van de openbare ruimte vindt plaats op kwaliteitsniveaus D ingepland in het meerjareninvesteringsplan openbare ruimte.

Onderhoudsplan
De nota ‘Onderhoud kapitaalgoederen openbare ruimte’ geeft inzicht in de onderhoudstoestand, legt de haalbare onderhoudskwaliteit vast en geeft inzicht in de hiertoe beschikbare en benodigde middelen. In de nota wordt vooruitgekeken naar de opgave voor de komende jaren. Zaanstad streeft ernaar om de onderhoudsachterstanden niet verder te laten oplopen dan 15% van het gemeentelijke areaal. Deze ambitie is vergelijkbaar met die van Amsterdam, Haarlem en Rotterdam.
Bij de beeldkwaliteitsinspectie, uitgevoerd in 2021, zijn de kapitaalgoederen in de openbare ruimte visueel beoordeeld conform de richtlijnen van de CROW. De onderhoudsachterstand in 2022 in Zaanstad is vastgesteld op € 32,8 miljoen. Voor de meeste onderdelen van de openbare ruimte zijn de onderhoudsachterstanden lager dan 15% van het areaal. Uitzondering daarop betreft het onderhoud van de wegen en de verkeersborden.
Jaarlijks wordt het meerjareninvesteringsplan(MIP) voor de openbare ruimte geactualiseerd waarbij rekening wordt gehouden met woningbouw/bouwimpuls. Binnen de financiële ruimte worden de vervangingsinvesteringen voor de komende jaren benoemd.
Voor de grote vervangingsprojecten in de openbare ruimte van Zaanstad wordt verwezen naar de website http://geo.zaanstad.nl/geointer/kaarten/meerjarenplanning-openbare-ruimte.html
De investeringen in het MIP zijn de afgelopen jaren gekoppeld aan de woningbouwprogramma’s in de stad. Deze investeringen dienen als gemeentelijke cofinanciering bij de subsidieaanvragen voor de bouwimpuls.

Financiën
Door loon- en prijsstijgingen zijn vervangingsprojecten MIP Openbare Ruimte duurder geworden. Voor de begroting 2022-2025 zijn de vervangingsinvesteringen geïndexeerd. In totaal is er in 2022 een bedrag van € 24,4 miljoen beschikbaar. In totaal is € 20,5 miljoen tot besteding gebracht. De verrekening hiervan wordt verwerkt in het MIP.
Met het actualiseren van de nota ‘Onderhoud kapitaalgoederen’ is in beeld gebracht in welke mate de komende jaren vervangingsinvesteringen nodig zijn en wat de bestaande onderhoudsachterstand is. Door schaarste van bouwmaterialen en onvoldoende capaciteit voor de projectvoorbereiding en bij aannemer zijn de onderhoudsachterstanden in 2022 toegenomen. De financiële middelen blijven beschikbaar in volgende jaren om de onderhoudsachterstanden in te lopen.
In 2022 is ingezet op het verbeteren van de integrale veiligheid van bruggen. Hiervoor zijn aanvullende middelen vrijgemaakt door de raad voor een bedrag van € 1,5 miljoen. In 2022 is ingezet op het optimaliseren van de camerabeelden in Zaanstad. Daarnaast worden minder urgente veiligheidskwesties meegenomen met gepland groot onderhoud. Voor de Nauernasche brug, de Bernhardbrug en de Reint Laan Juniorbrug is groot onderhoud uitgevoerd en is dit afgesloten met een veiligheidsscan.