Zowel werkenden als werkzoekenden hebben meer kansen zich duurzaam te ontwikkelen

Juist mensen in een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt hebben ondersteuning van de gemeente nodig. Daarom richt Zaanstad zich op die mensen die genoodzaakt zijn met een uitkering in hun levensonderhoud te voorzien. We bieden hen een blijvend ontwikkelaanbod om persoonlijke vaardigheden te leren, waarmee ze kansen op de arbeidsmarkt kunnen benutten. Het aanleren van ondernemersvaardigheden is daarbij van belang. Ook het goed beheersen van de Nederlandse taal, in lezen en schrijven, is belangrijk om mee te kunnen doen op de arbeidsmarkt. Met de ontwikkeling van mensen wordt bijgedragen aan een betere werking van de arbeidsmarkt.

De aanpak nieuwe instroom omvatte een pakket aan extra dienstverlening om de werkloosheid als gevolg van de coronacrisis op te vangen. In 2022 is het aantal mensen met een uitkering verder gedaald. Een versnelde aanpak voor de mensen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt is wegens succes verankerd in de dienstverlening.
Het relatief lage aantal mensen met een uitkering biedt de mogelijkheid om mensen die meer ondersteuning nodig hebben intensief te begeleiden. In 2022 waren dat statushouders en mensen met een arbeidsbeperking. Onder statushouders is een hoge uitstroom gerealiseerd, maar mensen met een beperking blijken nog niet zo goed inzetbaar bij werkgevers. Om duurzaam werk voor bijstandsgerechtigde inwoners te stimuleren is er circa € 150.000,- extra uitgegeven aan scholing voor mensen met een uitkering.
De middelen voor de aanpak nieuwe instroom ook ingezet voor de begeleiding naar werk van mensen uit Oekraïne. Er zijn speciale banenmarkten georganiseerd en op 1 december had 30% van de Oekraïners die in Zaanstreek Waterland verblijven een baan gevonden.

Het regionaal mobiliteitsteam (RMT) biedt aanvullende dienstverlening aan inwoners in de regio Zaanstreek- Waterland. Ongeacht of en welke uitkering mensen ontvangen kan er via het RMT aanspraak worden gemaakt op ondersteuning naar of bij het behouden van werk. Dat kan in de vorm van een voorziening of een verwijzing naar een partij die de mensen kan helpen. Het Rijk heeft budget beschikbaar gesteld voor deze aanvullende dienstverlening, om werkloosheid vaker te voorkomen. De dienstverlening bestaat bijvoorbeeld uit opleidingen en de aanvullende kosten zoals boeken of speciale voorzieningen die nodig zijn om werk te kunnen aanvaarden, zoals een bril of vervoer. Op deze manier zijn 140 mensen ondersteund. Er is voor ruim € 6 ton aan trajectkosten gedeclareerd bij het Rijk.
Zaanstad ondersteunt als centrumgemeente het administratieve proces van het RMT. Naast het RMT en de samenwerking in het Werkgeversservicepunt (WSP) is er in de arbeidsmarktregio samengewerkt in een aantal projecten, zoals:

• het creëren van een sluitende aanpak tegen jeugdwerkloosheid;
• een impuls voor mensen die vallen onder de banenafspraak;
• de start van een samenwerking om de kansen op werk voor mensen met psychische problemen te vergroten.

Capaciteitsproblemen door personele uitval hebben ertoe geleid dat het banenplan ZaanIJ in 2022 vertraging heeft opgelopen. Binnen het Pact Poelenburg Peldersveld zijn stappen gezet om een “punt in de wijk” te creëren. Dat wordt een fysieke locatie waar de bestaande dienstverlening rondom werk laagdrempelig aan iedereen met vragen over werk op een fysiek punt toegankelijk wordt gemaakt (zie ook programma 3, Werken aan open, diverse en kansrijke wijken). In de aanvraag voor een nieuwe regiodeal tussen Zaandam-Oost en Amsterdam-Noord is afgesproken dat de WSP’s gezamenlijk zullen optrekken in de werkgeversbenadering in het grensgebied. Als de aanvraag wordt toegekend krijgt dat in 2023 een vervolg.

De aanpak werk of meedoen is het initiatief van Zaanstad om alle mensen met een Participatiewet-uitkering te spreken over de recht- en doelmatigheid van de uitkering. We boden daarbij ondersteuning bij het zetten van een stap richting de arbeidsmarkt. In 2022 is de gemeente met ruim 650 huishoudens in gesprek gegaan. Daarnaast is dit team in toenemende mate ingezet om de uitvoeringsketen te ondersteunen in moeilijke situaties, bijvoorbeeld wanneer er onduidelijkheid is ontstaan over wat mensen kunnen en willen doen om financieel zelfstandig te worden.

In februari hebben de gemeenteraden van Zaanstad en Purmerend het koersbesluit over Werkom vastgesteld. Aanvullend heeft Berenschot onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om de koers ook meerjarig te financieren. Daarover hebben de colleges in oktober een besluit genomen. We hebben onderscheid gemaakt tussen maatregelen op de korte en maatregelen op lange termijn. De kortetermijnmaatregelen worden door Werkom geïmplementeerd en uitgewerkt in het strategische plan van aanpak van de nieuwe directeur. Naar de wenselijkheid en haalbaarheid van de langetermijnmaatregelen doen de gemeenten aanvullend onderzoek.. Werkom heeft sinds het koersbesluit aanvullende analyses gedaan naar diverse bedrijfsonderdelen, de capaciteit voor re-integratie aangepast aan het besluit en een sectorgerichte werkwijze geïmplementeerd.

Sinds 1 januari 2022 heeft de gemeente de volledige regie op inburgering. Sindsdien werken regisseurs inburgering, samen met de nieuwkomer, eraan dat alle stappen van inburgering doorlopen worden en mensen in maximaal drie jaar inburgeren. Afgelopen jaar zijn er 227 Inburgeringsplichtigen binnen de nieuwe wet in begeleiding. Daarvan zijn 162 statushouders en 65 gezinsmigranten. 87 zitten in de Brede intake fase en 160 zijn gestart met hun leerroute. Halverwege dit jaar zijn contracten afgesloten voor de onderwijsroute. Met de VU voor het HBO/WO-traject en met Toptaal en het Regiocollege voor het MBO Schakeltraject. Het proces van financieel ontzorgen is geëvalueerd, het verbeterplan volgt begin komend jaar.

Voor de regionale aanpak van Zaanstreek Waterland, waar Zaanstad centrumgemeente van is, zijn er twee belangrijk acties uitgevoerd. In nauwe samenwerking met de bibliotheken Zaanstreek en Waterland is een bewustwordingscampagne gevoerd. Hiermee zijn regionaal 297 inwoners bereikt. In Zaanstad zijn 57 mensen bereikt waarvan veel zorgpersoneel. Daarnaast is het formeel taalonderwijs aanbesteed.